Portret van een voorbijganger

Projectvoorstel voor een beeld in de stad Groningen (2003)

Ik Ben Gong
In het lied van mijn gramschap is een ei,
En in dat ei zijn mijn vader en moeder en kinderen,
En in dat al is vreugde en verdriet gemengd en leven.
Grote stormen die mij bijstand gaven,
Zomerzon die mij gedwarsboomd heeft,
Er is haat in mij, sterk en van oude datum,
En wat de schoonheid aangaat ziet men later wel.
Ik ben inderdaad hard geworden slechts door schilfers;
Als men eens wist hoe mollig ik welbeschouwd bleef.
Ik ben gong en watten en sneeuwig lied,
Ik zeg dit en ik ben er zeker van.

(Henri Michaux/ vertaling Koos Schuur)

Bedoeling
De bedoeling is op een geschikte plaats in de stad een beeld uit steen te hakken en het, als het klaar is, op die bewuste plaats te laten..

De Kunst
Het beeld wordt een begrijpelijk beeld. Kunst lijkt soms, zo’n vergaande specialisatie geworden te zijn, dat alleen nog maker, historicus of recensent kunnen begrijpen waarom het werk gemaakt is of waar het over gaat.
Het beeld zal een hoofd op een paar schouders worden. Een borstbeeld is al vaak gemaakt, ook op groot formaat In de kunst heerst een sterke vernieuwingsdrang.Geduld, aandacht, rust, tijd, ambacht en arbeidsvreugde, worden wel eens gemist. Dit plan wil, voor zo ver mogelijk,
dat het hele verloop gezien kan worden, van het tastend en zoekend onderweg zijn tot het uiteindelijke beeld.
Een onderdeel van kunst mag zijn, mensen bij elkaar brengen op een niet bedreigende manier, het contact tussen mensen bevorderen en zichzelf bespreekbaar maken.

Mensen
Mensen houden van bekendheid, duidelijkheid, overzichtelijkheid, zekerheid, duurzaamheid.
Moet je door middel van kunst, duidelijk maken dat die schijn ,onwaarheid, luiheid , zelfgenoegzaamheid en angst veroorzaakt? Er kan gedacht worden van wel maar niet altijd. Dit beeld wil graag langzaam verrassen, bewondering, verwondering en respect verdienen. Zichtbaar en controleerbaar te ontstaan, op de plaats waar het blijft. Het wil een rustpunt, een aandachtspunt zijn,om misschien later van te zeggen, dat beeld heb ik toen zien maken, een moment in de tijd. Een kalme geleidelijke handeling, een gestaag te volgen proces van verandering in de drukte van de dag.
Vanaf het begin zullen voorbijgangers betrokken raken bij het beeld.Even stilstaan. Het beeld zal als bliksemafleider kunnen werken, als veilig gespreksonderwerp. Er zal over kunst gesproken worden, over kunstzinnige familie vrienden of bekenden, over zichzelf , de toestand in de wereld. Het beeld zal letterlijk mensen bij elkaar brengen.

Mezelf
Ik heb eerder aan een beeld op straat gewerkt. Met als titel “De wereld is een klein meisje”. Het plan was als volgt, er werd een zwerfkei op het trottoir gelegd.Formaat ongeveer 0.80 bij 0.50 bij 0.60mtr. De zwerfkei zou op iemands pad komen. Mensen zouden zich misschien gaan storen, maar doordat men aandacht aan de steen kon geven, zou men de steen kunnen gaan waarderen. Zoals dat kan gebeuren wanneer je een vreemde tegen komt.
Ik heb een klein meisje uit de steen gehakt, een hoofdje met een schoudertje. Wat ik met de titel wilde zeggen was, dat” Moeder Aarde” door de techniek, een teerder en kleiner meisje aan het worden is.
Het was goed op straat te werken,hartverwarmend.Voorbijgangers reageerden enthousiast.
Jong en oud, wandelaars, fietsers en automobilisten.

Film
Er is me de vraag gesteld,”Wat ben je nou beeldhouwer of acteur?”.
Ik vind het prettig om mezelf te vergeten, me tijdelijk ondergeschikt te maken aan iets anders, bijvoorbeeld een stuk steen. De steen vind ik dan belangrijker dan mijzelf.
Ik zou dit beeld als film willen zien, wie is mezelf? Ben je dat of speel je dat zo goed mogelijk? Ben je beeldhouwer of speel je dat ? Het zou een bijzondere film kunnen worden: wat gaat er aan het maken vooraf? De aanleg van het fundament. De steen hoe hij in Ierland uit de groeve komt.Het transport over zee, aankomst in Rotterdam, naar Groningen, het plaatsen, het begin van het hakken, het verloop, de omstanders, de afronding, de reacties.

Portret van een voorbijganger
Het gaat eigenlijk een langdurige voorstelling worden, waarbij mensen op elkaar en op het beeld kunnen reageren. Er kan niet met zekerheid gezegd worden, wat zich precies zal gaan afspelen.Wat in ieder geval gebeurt is dat de maker beïnvloed wordt, en zich zal laten inspireren door het uiterlijk en de reacties van de voorbijgangers.

Het verloop

Een stuk Iers hardsteen zal op een fundament in de stad gelegd worden. Het zal een formaat hebben van ongeveer 2.50mtr. hoog,180mtr.breed, 1.50mtr.dik. Het weegt ongeveer 15 ton.
Er wordt, handmatig, een groot borstbeeld van gehakt, een hoofd op schouders. Het oppervlak van het grote hoofd zal worden verdeeld in een verzameling van kleinere hoofden die oppervlakkig, in de zin van niet te diep, gehakt zullen worden.
Werktijden
Er wordt gewerkt van 8.30 tot 17.00 uur
5 dagen in de week, niet in het weekend.
Tijdsduur 5 tot 9 maanden, zo het leven wil.

Ik ben gong
Waarom dit gedicht bij het beeld?
Er is woede onder de mensen, gramschap.
Deze woede is gekoppeld aan grote angsten en onzekerheid.
Mensen lijken soms te zijn vergeten dat ze hulpbehoevend en van de zelfde familie zijn.
Er is haat en hatelijkheid, dat hoeft niet ontkend te worden.
Maar naast dat al is humor, liefde en hartelijkheid, dat lijken we soms te vergeten, omdat we denken dat we vreemden zijn.
Als we eens wisten hoe mollig we welbeschouwd bleven.
Ik zeg dit en ik ben er zeker van.
In het gedicht wordt gesproken over hardheid en schilfers, de beeldhouwer gaat hakken in steen.
Een persoon, een hoofd met schouders, als je dichtbij komt dan zie je dat die persoon uit meerdere personen is opgebouwd, die samen het geheel vormen.

Maart 2003
Jan B. Ketelaar
Potzenmakerij Ketelaar

Op de foto het beeld "De wereld is een klein meisje" (1998, op de stoep gemaakt achter Academie Minerva in Groningen)

Vind je dit werk mooi? Like of deel het!